19 kwietnia, w przeddzień święta Pesach, Niemcy w sile 850 żołnierzy wkroczyli […] do getta. Dwie żydowskie organizacje bojowe – ŻZW i ŻOB – zajęły pozycje wzdłuż głównych arterii […]. Niemcy napotkali zbrojny opór. Dla mieszkańców getta nie było to całkowitym zaskoczeniem, dzień przed wybuchem powstania – 18 kwietnia – w getcie mówiło się o możliwej akcji. [...] Cywile zeszli do bunkrów. Spełniały się ich najgorsze obawy.

Na stronie internetowej Żydowskiego Instytutu Historycznego można przeczytać fragment książki O nadziei, cierpieniu, bólu. Ludność cywilna w czasie powstania w getcie warszawskim Andrzeja Żbikowskiego. W swoim eseju naukowym autor pokazuje ostatnie dni getta z perspektywy nie walczących bojowców, ale ludności cywilnej ukrywającej się w schronach. Znajdziemy tu relację m.in. Mariana Berlanda, Leona Najberga, Tuwii Borzykowskiego i inżyniera Barucha Goldmana, a także Marylki czy Stefy, czyli Stelli Fidelseid. Towarzyszymy im od momentu przygotowań do Pesach i pierwszych walk po ostatni etap – drogę na Umschlagplatz.

Książka Andrzeja Żbikowskiego O nadziei, cierpieniu, bólu. Ludność cywilna w czasie powstania w getcie warszawskim ukazała się nakładem Wydawnictwa ŻIH i jest dostępna w Księgarni na Tłomackiem.