| 
 | 
Szanowni Państwo !
  Żydowski Instytut Historyczny powoli otwiera się dla gości w ramach odmrażania ośrodków kultury.
    
 
 Od 18 maja br. możliwe jest dokonywanie kwerend 
w siedzibie Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela 
Ringelbluma. 
 W sprawie zapisów na kwerendy i szczegółowych informacji prosimy o bezpośredni kontakt z następującymi Działami:    Zachęcamy również do śledzenia mediów
społecznościowych Instytutu oraz do korzystania z:   
 
 - portalu www.delet.pl 
  - zasobów www.cbj.jhi.pl 
  - www.ksiegarnianatlomackiem.pl  |  
  | 
 | 
Matki w Archiwum Ringelbluma  
   |  
  | 
 | 
Wydanie Specjalne nr 10 
 
 Z okazji Dnia Matki, dzisiejszy newsletter chcemy poświęcić losom kobiet w getcie warszawskim. Wspomnimy m.in Cecylię Słapakową, Gustawę Jarecką, Gelę Seksztajn-Lichtensztajn oraz Stefanię Wilczyńską. 
  Zapraszamy do lektury. 
   |  
  | 
 | 
Pani Stefania — najbliższy współpracownik Janusza Korczaka 
  26 maja obchodzimy nie tylko Dzień Matki ale 134. rocznicę urodzin Stefanii Wilczyńskiej, 
jedynej „Matki”, jaką miały dzieci z Domu Sierot przy ul. Krochmalnej. 
Stefanię Wilczyńską wspomina Ida Merżan, bursistka i współpracowniczka 
Domu Sierot. |  
  | 
Dwie czy trzy matki? 
 
 W kolekcji muzeum ŻIH znajduje się zbiór kilkudziesięciu rysunków autorstwa Izaaka Celnikiera z drugiej połowy lat pięćdziesiątych XX wieku. Są to szkice do ilustracji opowiadań Abrahama Rajzena opublikowanych przez wydawnictwo „Idysz Buch” w 1957 r. O rysunku jak i dramatycznym opowiadaniu pisze Zuzanna Benesz-Golfinger. Zapraszamy do lektury. 
   |  
  | 
Rówieśniczki — o kobietach z Oneg Szabat
  
  Na kilkadziesiąt osób związanych z Oneg Szabat zaledwie 
kilka to kobiety. O Racheli Auerbach, Cecylii Słapakowej, Gustawie 
Jareckiej i Geli Seksztajn-Lichtensztajn rozmawiały w 2018: Karolina 
Szymaniak, Katarzyna Person, Anna Duńczyk-Szulc i Aneta Faner.  Spotkanie prowadziła Anna Sańczuk, autorka tekstu o Rówieśniczkach w Wysokich Obcasach. Całą rozmowę można obejrzeć na naszym kanale: https://www.youtube.com/watch?v=jqlKKRSzDBk&t=16s  |  
  | 
Zdobywczynie życia 
  Losy kobiet żydowskich w getcie zostały udokumentowane przez Cecylię 
Słapakową. Ta urodzona w Wilnie tłumaczka, organizatorka warszawskiego 
salonu literackiego, przeprowadziła w 1942 roku rozmowy z 17 Żydówkami 
z różnych grup społecznych i zawodowych. To niezwykle cenne źródło badań
 życia w getcie warszawskim nie tylko pokazuje zmianę społecznej roli 
kobiet, jaka zaszła w czasie wojny, ale przede wszystkim jest pochwałą 
ich umiejętności przystosowania się, odwagi i poświęcenia.  |  
  | 
Gustawa Jarecka 
  
  była pisarką i nauczycielką. W getcie pracowała jako telefonistka 
i maszynistka w Radzie Żydowskiej, dzięki czemu mogła przekazywać 
do Archiwum Ringelbluma kopie dokumentów Judenratu, m.in. stenogram 
zebrania z 22 lipca, podczas którego Hermann Höfle dyktował niemieckie 
rozkazy dotyczące wielkiej akcji likwidacyjnej. Przypisuje się jej 
autorstwo wstrząsającego reportażu dokumentującego deportacje z getta – Ostatnim etapem przesiedlenia jest śmierć
 napisanego we wrześniu 1942 r. Samodzielnie wychowywała dwóch synów – 
Marka i Karola. Jarecka zmarła z dziećmi w pociągu do Treblinki 
w styczniu 1943 roku, prawdopodobnie z powodu braku dostępu 
do powietrza. 
  |  
  | 
Gela Seksztajn
   „Muszę zginąć, ale swoje zrobiłam. Chciałabym, aby przetrwała pamięć 
o moich obrazach.” — te słowa zanotowała 35-letnia Gela Seksztajn, 
podczas trwania akcji wysiedleńczej w getcie warszawskim, kiedy grupa 
Oneg Szabat przygotowywała pierwszą część Archiwum Ringelbluma 
do zakopania na ulicy Nowolipki.
 Informacje o życiu i twórczości Geli 
Seksztajn znajdą Państwo w: - a lekcja na portalu Delet.p: https://delet.jhi.pl/pl/lessons/public/7 przybliży wiele aspektów życia artystki: jej
 trudności z uzyskaniem wykształcenia, ulubione tematy 
malarskie, zamiłowanie do dzieci, działalność społeczna czy 
zdolności pedagogiczne. W lekcji znalazło się także miejsce dla 
najbliższych osób malarki: męża Izraela Lichtensztejna i ukochanej 
córeczki Margolit.   |  
  | 
 |  |